Nếu bạn từng xem anime, theo dõi chương trình truyền hình Nhật Bản hoặc dạo phố Tokyo, hẳn đã nghe từ “kawaii” vang lên từ miệng mọi lứa tuổi. Thuật ngữ này giờ lan tỏa toàn cầu nhờ ảnh hưởng từ văn hóa đại chúng Nhật, nhưng ý nghĩa thực sự của nó là gì? Trong bài viết này, Ohayo Nyusu sẽ khám phá nguồn gốc, cách sử dụng và sự phát triển của “kawaii”, giúp bạn nắm rõ khái niệm này dù chưa quen thuộc với anime hay manga.
1. Kawaii là gì?
Trong tiếng Nhật, “kawaii” mang nghĩa đen là “có thể yêu thương” hoặc “xứng đáng nhận tình cảm”. Người ta thường dịch sang tiếng Anh là “cute” (dễ thương), “adorable” (đáng yêu), “sweet” (ngọt ngào), “precious” (quý giá), “pretty” (xinh xắn), “endearing” (thân thương), “darling” (cưng chiều) hoặc thậm chí “little” (nhỏ bé).
Từ này linh hoạt, áp dụng cho nhiều đối tượng: trẻ sơ sinh, chó con, thiếu niên, trang phục hay cả người lớn tuổi. Ví dụ, người Nhật có thể gọi bà ngoại mình là “kawaii” mà không cần bà ấy mặc váy hồng ren. Điều này phản ánh văn hóa Nhật coi trọng sự gần gũi, ấm áp trong cuộc sống hàng ngày, khác với cách nhìn phương Tây thường gắn “kawaii” với hình ảnh trẻ con hóa.
2. So Sánh Kawaii Với Utsukushii – Sự Khác Biệt Về Bản Chất
So với “utsukushii” – nghĩa là “beautiful” (đẹp đẽ) hoặc “lovely” (duyên dáng) – “kawaii” mang tính vui đùa cao hơn. “Utsukushii” gợi cảm giác trang nghiêm, trong khi “kawaii” cho phép sáng tạo như “kimokawaii” (dễ thương kiểu rùng rợn), “busukawaii” (dễ thương kiểu xấu xí) hay “erokawaii” (dễ thương kiểu gợi cảm).
Sự đa dạng này khiến “kawaii” trở nên gần gũi, không bị ràng buộc bởi chuẩn mực vẻ đẹp truyền thống. Trong từ điển Collins tiếng Anh, “kawaii” được định nghĩa là phong cách nghệ thuật Nhật nhấn mạnh sự dễ thương, với màu sắc rực rỡ và nhân vật mang vẻ ngoài trẻ thơ. Nhà thiết kế thời trang Sebastian Masuda, được mệnh danh là “Bố già của Kawaii”, từng chia sẻ: “Kawaii mang cảm xúc sâu sắc hơn ‘cute’, nó kết nối con người qua sự tò mò và tình yêu thương.”
3. Lịch Sử Phát Triển Của Văn Hóa Kawaii Ở Nhật Bản
Văn hóa kawaii bùng nổ từ thập niên 1970, khi từ này được thương mại hóa mạnh mẽ. Học sinh mang túi in hình Snoopy – nhân vật vẫn được gọi là “kawaii” đến nay. Sanrio ra mắt ví đựng tiền Hello Kitty, biểu tượng dễ thương lấy cảm hứng từ Miffy của Dick Bruna, nhanh chóng thành công lớn. Văn phòng phẩm dễ thương phổ biến, và giới trẻ viết chữ tròn trịa để tạo cảm giác mềm mại, dịu dàng hơn.
Sang thập niên 1980, kawaii trở thành ngành kinh doanh lớn với hàng loạt idol nam nữ mang phong cách trẻ trung. Giới nữ bắt đầu nói giọng trẻ con, và anime lan tỏa lối nói này ra công chúng. Đến 1990-2000, thời trang kawaii ngày càng sặc sỡ, từ Harajuku với cửa hàng 6% Doki Doki của Masuda. Dù vậy, ý nghĩa gốc của “kawaii” vẫn giữ nguyên: áp dụng cho chim chóc, bánh ngọt hay thậm chí hoàng gia Nhật.
4. Kawaii Trong Văn Hóa Toàn Cầu Và Sự Thay Đổi Ý Nghĩa
Qua video game, anime, nhạc pop và thời trang, văn hóa Nhật lan rộng, mang theo “kawaii” mà không cần ngữ cảnh đầy đủ. Ở phương Tây, người ta thường gặp “kawaii” qua hình ảnh hồng pastel, nơ bướm – trở thành định nghĩa mặc định, tập trung vào sự dễ thương cực đoan. Các ý nghĩa khác như dành cho thú cưng hay người cao tuổi ít được chú ý hơn.
Sự vay mượn này không hẳn tiêu cực; nó làm từ ngữ rõ ràng hơn ở ngữ cảnh mới. Tuy nhiên, hiểu nguồn gốc giúp đánh giá sâu hơn văn hóa Nhật. Tiếng Nhật vốn tiếp nhận từ ngoại lai từ thế kỷ 5 qua Trung Quốc và Hàn Quốc, sau là Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh, Đức. Ví dụ, “karute” từ tiếng Đức “karte” thay thế “shinryou kiroku” dài dòng. Ngược lại, tiếng Anh mượn từ Nhật như “bokeh”, “onigiri”, “emoji”, “kaizen”, “futon”, “tycoon” và “kawaii”, giúp ngôn ngữ phát triển.
5. Kawaii – Biểu Tượng Của Sự Kết Nối Và Bao Dung
Như Masuda nhấn mạnh, kawaii không chỉ là dễ thương mà còn là cách biểu đạt bao dung, giúp nhận ra “tinh thần kawaii” ở người khác để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn. Trong thế giới anime và manga, “kawaii” thể hiện sự đa dạng cảm xúc, từ nhân vật như Hello Kitty đến các yếu tố văn hóa hàng ngày.
Nếu bạn mới khám phá văn hóa Nhật, “kawaii” là cửa ngõ thú vị để hiểu thêm về sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Theo dõi OhayoNyusu.com để cập nhật thêm về anime, manga và các khía cạnh văn hóa Nhật Bản. Bạn nghĩ sao về “kawaii”? Chia sẻ ý kiến bên dưới!