Nếu bạn đang tò mò về manga – một hiện tượng văn hóa đã chinh phục hàng triệu người trên thế giới – thì bài viết này dành cho bạn. Manga không chỉ là truyện tranh, mà còn là một phần của di sản Nhật Bản, mang đến những câu chuyện đa dạng từ hành động kịch tính đến những lát cắt đời thường. Dù bạn chưa từng đọc qua một cuốn nào, chúng ta sẽ khám phá từ định nghĩa cơ bản đến cách tiếp cận dễ dàng nhất. Hãy cùng OhayoNyusu tìm hiểu manga là gì và tại sao nó lại phổ biến đến vậy.
1. Định Nghĩa Manga: Nguồn Gốc Và Đặc Trưng
Manga là thuật ngữ chỉ truyện tranh và tiểu thuyết đồ họa xuất phát từ Nhật Bản. Từ “manga” ghép từ “man” (nghĩa là tùy hứng hoặc ngẫu hứng) và “ga” (nghĩa là hình ảnh), phản ánh phong cách sáng tạo tự do của thể loại này. Ở Nhật, manga bao quát cả truyện tranh lẫn hoạt hình, nhưng trên thế giới, nó chủ yếu đề cập đến các tác phẩm in ấn gốc Nhật.
Khác với truyện tranh Mỹ thường in màu rực rỡ, manga hầu hết được vẽ đen trắng để tập trung vào nội dung và tốc độ sản xuất. Chỉ một số ấn bản đặc biệt mới sử dụng màu sắc đầy đủ. Manga thường được phát hành theo chương hàng tuần hoặc hàng tháng trên các tạp chí như Weekly Shōnen Jump (ra mắt từ năm 1968), sau đó tổng hợp thành các tập tankōbon – dạng sách bìa mềm tiện lợi để sưu tầm.
Manga bao quát vô số chủ đề: từ tình yêu lãng mạn, thể thao, khoa học viễn tưởng đến kinh dị và phiêu lưu. Nó phản ánh văn hóa Nhật Bản, với các yếu tố như tình bạn, trưởng thành và đôi khi cả những vấn đề xã hội sâu sắc. Ngày nay, manga không còn giới hạn ở Nhật; nó đã lan tỏa toàn cầu nhờ phong cách nghệ thuật độc đáo và câu chuyện cuốn hút.
2. Lịch Sử Manga: Từ Cổ Đại Đến Hiện Đại
Lịch sử manga bắt nguồn từ thế kỷ 12-13, với những cuộn tranh cổ đại như Chōjū-jinbutsu-giga (Cuộn Tranh Động Vật Và Con Người). Đến thời Edo (1603-1867), khái niệm manga dần hình thành qua các tác phẩm như Toba Ehon. Thuật ngữ “manga” phổ biến từ cuối thế kỷ 18, nhờ sách tranh của Santō Kyōden và sau đó là Hokusai Manga – bộ sưu tập phác thảo của nghệ sĩ ukiyo-e nổi tiếng Hokusai.
Manga hiện đại bùng nổ sau Thế Chiến II, khi Nhật Bản tiếp thu ảnh hưởng từ Mỹ, dẫn đến sự sáng tạo nghệ thuật mạnh mẽ. Osamu Tezuka, được mệnh danh là “Thần Manga”, đã cách mạng hóa thể loại với Astro Boy, kết hợp yếu tố khoa học viễn tưởng phương Tây. Những thập niên sau, các tác phẩm như Dragon Ball của Akira Toriyama hay My Neighbor Totoro của Hayao Miyazaki (dù gốc là anime nhưng có manga liên quan) đã đưa manga ra thế giới.
Hiện nay, manga là ngành công nghiệp khổng lồ. Theo Hiệp hội Xuất bản Nhật Bản, doanh thu manga năm 2020 đạt khoảng 5,77 tỷ USD, tăng 23% so với năm trước. Nó không chỉ dừng ở sách in mà còn lan sang digital, với các nền tảng như Amazon Kindle giúp fan toàn cầu tiếp cận dễ dàng.
3. Phân Loại Manga Theo Nhóm Đối Tượng
Manga được phân loại chủ yếu theo đối tượng độc giả (demographics), sau đó là thể loại. Điều này giúp bạn dễ dàng chọn lựa, dù thích hành động hay lãng mạn. Dưới đây là năm nhóm chính:
| Nhóm | Đối Tượng | Chủ Đề Chính | Ví Dụ Nổi Bật |
|---|---|---|---|
| Shonen | Thiếu niên nam (10-18 tuổi) | Hành động, phiêu lưu, tình bạn, trưởng thành | Dragon Ball, Naruto, My Hero Academia |
| Shojo | Thiếu niên nữ (10-18 tuổi) | Lãng mạn, drama, cảm xúc | Sailor Moon, Cardcaptor Sakura, Nana |
| Seinen | Nam trưởng thành (18+) | Hành động nghiêm túc, bạo lực, chủ đề người lớn | Akira, Berserk |
| Josei | Nữ trưởng thành (18+) | Mối quan hệ sâu sắc, tình dục, drama | Loveless, Honey and Clover |
| Kodomomuke | Trẻ em (4-10 tuổi) | Vui nhộn, đạo đức, phiêu lưu đơn giản | Pokemon, Doraemon, Crayon Shin-chan |
Lưu ý rằng các phân loại này không cứng nhắc. Một người lớn có thể đọc shojo, và ngược lại. Ví dụ, Fullmetal Alchemist của Hiromu Arakawa thuộc shonen nhưng thu hút mọi lứa tuổi nhờ câu chuyện sâu sắc.
4. Sự Khác Biệt Giữa Manga Và Anime
Manga và anime thường bị nhầm lẫn, nhưng chúng khác nhau rõ rệt. Manga là dạng in ấn (print), trong khi anime là hoạt hình (animation). Nhiều anime là chuyển thể từ manga thành công, như Dragon Ball Z hay Sailor Moon, giúp phổ biến văn hóa Nhật ở phương Tây từ những năm 1990.
Tuy nhiên, không phải manga nào cũng thành anime, và ngược lại. Anime đòi hỏi đội ngũ lớn hơn, bao gồm đạo diễn, lồng tiếng và âm nhạc, trong khi manga chủ yếu do mangaka (nghệ sĩ manga) tự sáng tạo.
5. Manga So Với Truyện Tranh Mỹ Và Manhwa Hàn Quốc
So với truyện tranh Mỹ (comics), manga thường đơn giản hơn về nét vẽ, tập trung vào câu chuyện nhanh gọn và ít lời thoại. Comics Mỹ hay in màu, chi tiết thực tế, trong khi manga đen trắng và đọc từ phải sang trái – điều này có thể lạ lẫm ban đầu.
Còn manhwa (truyện tranh Hàn Quốc) tương tự manga về chủ đề, nhưng đọc từ trái sang phải như sách phương Tây. Manhwa nổi bật với nghệ thuật kỹ thuật số và câu chuyện hiện đại, như Tower of God hay Noblesse, thường được chuyển thể thành phim live-action.
6. Cách Đọc Manga Cho Người Mới Bắt Đầu
Đọc manga khác với sách thông thường: bắt đầu từ phải sang trái, trên xuống dưới. Mỗi trang có các khung (koma), khởi đầu từ góc phải trên cùng. Ban đầu có thể rối, nhưng bạn sẽ quen nhanh.
Bắt đầu với các series ngắn như Sailor Moon (12 tập) thay vì dài như Dragon Ball (42 tập). Tìm kiếm theo sở thích: nếu thích fantasy, thử shonen như Naruto; nếu quan tâm romance, chọn shojo như Fruits Basket.
Cảnh báo: Một số manga chứa “fan service” – nội dung gợi cảm không liên quan đến cốt truyện, hoặc miêu tả phụ nữ quá сексуализирован. Hãy kiểm tra trước nếu dành cho trẻ em.
7. Manga Ngoài Nhật Bản: Sự Phổ Biến Toàn Cầu
Manga chiếm 40% thị trường truyện tranh Pháp và 70% ở Đức. Ở Mỹ, các nhà xuất bản như Viz Media hợp tác với Shueisha để đưa manga đến độc giả. Anh em Việt Nam cũng dễ tiếp cận qua các nền tảng trực tuyến.
Sự bùng nổ digital giúp manga tăng trưởng, với doanh thu kỷ lục gần đây. Nhiều video game và anime dựa trên manga, như Attack on Titan hay One Piece, thu hút fan mới.
8. Làm Thế Nào Để Trở Thành Nghệ Sĩ Manga?
Nếu đam mê vẽ, trở thành mangaka là giấc mơ khả thi. Cần kỹ năng sáng tạo, hiểu nguyên tắc thiết kế và vẽ nhất quán. Đọc nhiều manga để học phong cách, thực hành phác thảo nhân vật và background.
Xây dựng portfolio, kết nối với biên tập viên qua mạng xã hội hoặc hội nhóm. Các khóa học trực tuyến về vẽ manga có thể giúp, như cách tạo nhân vật động từ đầu. Thành công đòi hỏi kiên trì – nhiều mangaka nổi tiếng bắt đầu từ tạp chí nhỏ.
Kết Luận
Manga là gì? Đó là cửa sổ vào thế giới sáng tạo của Nhật Bản, nơi câu chuyện đa dạng gặp gỡ nghệ thuật độc đáo. Từ lịch sử cổ xưa đến ngành công nghiệp tỷ đô hôm nay, manga mang đến niềm vui cho mọi lứa tuổi. Nếu mới bắt đầu, hãy thử một series phù hợp và khám phá dần. Tại OhayoNyusu.com, chúng tôi có thêm hướng dẫn về thể loại và khuyến nghị. Bạn đã sẵn sàng đọc manga chưa? Chia sẻ suy nghĩ bên dưới!